Ratyfikowanie konwencji AGN pozwoli Polsce przystąpić do Europejskiej Sieci Dróg Wodnych - zakłada przyjęty w czwartek przez sejmowe komisje projekt ustawy dot. AGN. Pozwoli ona finansować inwestycje służące poprawie żeglowności na rzekach m.in. ze środków unijnych.

W czwartek odbyło się połączone posiedzenie sejmowych komisji gospodarki morskiej i żeglugi śródlądowej oraz spraw zagranicznych. Na posiedzeniu odbyło się pierwsze czytanie rządowego projektu o ratyfikacji konwencji AGN.

Konwencja AGN została przygotowana przez Organizację Narodów Zjednoczonych - jej pełna nazwa brzmi Europejskie Porozumienia w Sprawie Głównych Śródlądowych Dróg Wodnych o Międzynarodowym Znaczeniu (ang. European Agreement on Main Inland Waterways of International Importance). Określana jest także jako Konwencja AGN albo Porozumienie AGN. Podpisano ją 19 stycznia 1996 r. w Genewie.

Celem tego dokumentu jest m.in. skoordynowanie działań związanych z rozwojem i budową sieci śródlądowych dróg wodnych o międzynarodowym znaczeniu. Sieć ujęta w Konwencji AGN podzielona jest na dziewięć głównych wodnych ciągów transportowych o długości ponad 27 tys. km i łączy porty 37 krajów europejskich.

Jak podkreślał na posiedzeniu komisji wiceminister gospodarki morskiej i żeglugi śródlądowej Jerzy Materna, przystąpienie do AGN wpisuje się w realizację strategii związanej z rozwojem całego sektora żeglugi śródlądowej, a w szczególności w zakresie rozwoju śródlądowych dróg wodnych.

Jak powiedział Materna, przez Polskę przebiegają trzy międzynarodowe szlaki wodne: droga wodna E-30, łącząca Morze Bałtyckie z Dunajem w Bratysławie, obejmująca na terenie Polski rzekę Odrę, od Świnoujścia do granicy z Czechami; droga wodna E-40, łącząca Morze Bałtyckie w Gdańsku z Dnieprem w rejonie Czarnobyla i dalej przez Kijów, Nową Kachowkę i Chersoń z Morzem Czarnym, obejmująca na terenie Polski rzekę Wisłę od Gdańska do Warszawy, rzekę Narew oraz rzekę Bug do Brześcia; droga wodna E-70, łącząca Holandię z Rosją i Litwą, na terenie Polski obejmująca Odrę od ujścia kanału Odra-Hawela do ujścia Warty w Kostrzynie, drogę wodną Wisła-Odra oraz od Bydgoszczy dolną Wisłę i Szkarpawę lub Wisłę Gdańską.

Wiceszef resortu wskazał, że aktualnie drogi wodne na terenie Polski, z wyjątkiem krótkich odcinków na dolnej Odrze i dolnej Wiśle, nie spełniają minimalnych międzynarodowych warunków żeglowności określonych przez porozumienie AGN. "W związku z powyższym Polska, jako członek porozumienia, zobowiązuje się do zapewnienia na objętych porozumieniem drogach wodnych warunków nawigacyjnych spełniających kryteria właściwe dla śródlądowych dróg wodnych o znaczeniu międzynarodowym - tzw. klasie E, odpowiadające co najmniej IV klasie żeglowności" - powiedział Materna.

Podkreślił, że przystąpienie do porozumienia nie determinuje horyzontu czasowego na dostosowanie międzynarodowych dróg wodnych na terenie Polski do wymaganych standardów. "W związku z tym nakłady inwestycyjne na śródlądowe drogi wodne stanowią warunek rozwoju żeglugi śródlądowej i rozłożą się na wiele lat, co sprawia, że w obecnej trudnej sytuacji budżetowej ich realizacja jest realna" - poinformował.

"Przystąpienie do porozumienia nie będzie stanowiło automatycznej akceptacji wydatków na inwestycje, bowiem wszelkie działania w tym zakresie będą możliwe dopiero po przedstawieniu szczegółowego montażu finansowego inwestycji oraz wskazania faktycznych źródeł finansowania" - dodał Materna.

Wśród źródeł finansowania wiceminister wskazał m.in. fundusze unijne oraz prywatne przedsiębiorstwa, które wyraziłyby chęć wykorzystania potencjału energetycznego rzek.

Przystąpienie do porozumienia - jak mówił - obejmuje także zacieśnienie współpracy międzynarodowej w szczególności z Republiką Czeską i Słowacją w stosunkach dwustronnych w ramach Grupy Wyszehradzkiej. "Ponadto, porozumienie AGN będzie również prowadzić do intensywnej współpracy z Białorusią i Ukrainą" - wskazał.

"Jednocześnie Polska jako strona umowy AGN prowadzić będzie z Republiką Federalną Niemiec również dialog dotyczący przystosowania granicznego odcinka odrzańskiej drogi wodnej do co najmniej IV klasy żeglowności" - dodał. Według wcześniejszych założeń ministerstwa górna Odra ma być dostosowana do parametrów czwartej klasy żeglowności w 2020 r.

Materna podkreślił, że polskie drogi wodne, po uzyskaniu standardu określonego w AGN, będą mogły stać się docelowo elementami transeuropejskiej sieci transportowej TNT. "Obecnie, poza 97-kilometrowym fragmentem w dolnym odcinku Odry, polskie śródlądowe drogi wodne nie są elementem TNT" - przypomniał.

Obecnie w Polsce 86 proc. transportu przypada na transport drogowy, 12,5 proc. na kolejowy, a jedynie 0,4 proc. odbywa się drogą wodną. Tymczasem zobowiązania w tzw. białej księdze wobec Unii Europejskiej zakładają, że do 2030 r. drogą wodną powinno odbywać się 30 proc. transportu.

Wśród korzyści płynących z podpisania ratyfikacji umowy AGN Materna wskazał m.in. coraz większy popyt na usługi transportowe, a także rozwój turystyki i rekreacji, które zasilą budżet samorządów i państwa.

Do tej pory porozumienie AGN podpisało 17 państw - m.in. Francja, Grecja, Niemcy oraz Włochy.

W projekcie zapisano, że ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od jej ogłoszenia.