Wstęp

Kwestia postępowań zmierzających do ograniczenia poboru zaliczek w przypadku polskich marynarzy pracujących u armatorów z faktycznymi zarządami w Państwach objętych ulgą abolicyjną (m.in. Norwegia, Singapur od 2015 roku, Malezja, Arabia Saudyjska, Katar, Indie, Australia etc.) była przedmiotem wielu wcześniejszych publikacji z Naszej strony. Niemniej jednak, z uwagi na bardzo niepokojące praktyki niektórych Urzędów Skarbowych (I US w Gdyni, III US w Gdańsku, US w Pruszczu Gdańskim, II US w Szczecinie)  i Izby Skarbowej w Gdańsku w odniesieniu kilku procent postępowań w ww. zakresie należy powrócić do tego zagadnienia sygnalizując pewne problemy i ryzyka, które mogą pojawić się w roku 2016 dla marynarzy wnioskujących, zgodnie z przepisami, o ograniczenie poboru.  

Co więcej, do Kancelarii zaczęły dociera coraz bardziej niepokojące informacje od Klientów, którzy uzyskali w kilku Urzędach Skarbowych w Polsce m.in.  US w Kołobrzegu, I US w Gdyni i II US w Szczecinie informacje, że w roku 2016 organy podatkowe będą odmawiać ograniczenia poboru zaliczek z uwagi na „wytyczne”, które zostały przekazane pracownikom tych Urzędów.

Jeśli powyższe negatywne sygnały potwierdzą się, trzeba niestety liczyć się z tym, iż w przyszłym roku będzie dużo trudniej uzyskać pozytywne decyzje w zakresie ograniczenia poboru zaliczek w odniesieniu do marynarzy objętych ulgą abolicyjną, a sama ulga abolicyjna może być przedmiotem licznych nadinterpretacji ze strony Urzędów Skarbowych.
    
Decyzja ograniczająca pobór zaliczek, a ulga abolicyjna

Po pierwsze należy podkreślić zasadniczą kwestię, która bardzo często jest błędnie intepretowana przez marynarzy, otóż uzyskanie pozytywnej decyzji ograniczającej pobór zaliczek nie jest równoznaczne z przyznaniem prawa do ulgi abolicyjnej za okres, którego decyzja ta dotyczy. W omawianych decyzjach wprost wskazuje się iż: „(…) przedmiotowe rozstrzygnięcie dotyczy wyłącznie ograniczenia poboru zaliczek w roku (…) z ww. tytułu, natomiast odrębną kwestią jest prawidłowe rozliczenie przez wnioskodawcę za rok (…), którego to sposobu niniejsza decyzja nie przesądza” co oznacza, że każdy marynarz zawnioskuje o ulgę abolicyjną dopiero w zeznaniu PIT,  które to zeznanie może podlegać dalszej weryfikacji ze strony organu podatkowego, do czasu przedawnienia danego roku podatkowego np. marynarze, którzy rozliczyli się w za rok 2014 muszą liczyć się z ewentualną kontrolą za ten rok podatkowy ze strony organów podatkowych do 31.12.2020 r . Niestety marynarz nie może powoływać się w toku takiej kontroli na pozytywną decyzję ograniczającą pobór zaliczek, gdyż nie rozstrzyga ona sposobu rozliczenia PIT.

Postępowania w zakresie ograniczenia poboru zaliczek miały opierać się o uprawdopodobnienie ustawowych przesłanek i miały być postępowaniami prostymi, ale jak pokazała dotychczasowa praktyka, każdy Urząd Skarbowy interpretuje te przepisy inaczej (przykładowo niektóre Urzędy Skarbowe nieprawnie pomijały w ww. postępowaniach dokumenty wystawiane przez agentów armatora, kapitanów lub samych armatorów nie oferując w zamian żadnych kontr dowodów poza zdezaktualizowanymi wydrukami z Internetu). W wielu sprawach organy podatkowe żądają tak wielu dokumentów od marynarzy, iż ewidentnie wskazuje to na ich bardzo formalistyczne podejście, które de facto zmierza do zniechęcenia marynarzy do składania ww. wniosków, które to wnioski „blokują” możliwość pobierania zaliczek na poczet PIT przez Urzędy Skarbowe.

Co więcej, na przestrzeni ostatnich tygodni Izba Skarbowa w Gdańsku próbuje odmawiać prawa do ograniczenia poboru zaliczek wskazując, iż marynarzom zatrudnionym u armatorów norweskich lub singapurskich ulga ta nie przysługuje z uwagi na brak zapłaty podatku zagranicą. Takie stanowisko nie znajduje poparcia w przepisach prawa podatkowego i stoi w sprzeczności z dotychczasowym zastosowaniem ulgi abolicyjnej oraz wytycznymi interpretacyjnymi samego ustawodawcy m.in. w uzasadnieniu to ustawy ratyfikacyjnej w kwestii zmiany w umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania pomiędzy Polską, a Norwegią, które obowiązują od 01.01.2014 roku, wprost wskazano, iż ulga abolicyjna należy się polskim marynarzom również w przypadku, gdy nie zapłacili oni podatku w Norwegii. W tym roku zarówno niektóre sądy administracyjne jak i Izby Skarbowe próbują podważać prawo do ulgi abolicyjnej już na etapie postępowań o ograniczenie poboru zaliczek.

Co ciekawe, ww. negatywne stanowiska dotyczące prawa do ulgi abolicyjnej wyrażane są przez organy podatkowe w decyzjach odmawiających prawa do ograniczenia poboru zaliczek co jest nielogiczne i niekonsekwentne z uwagi na fakt, iż te same organy podatkowe „podkreślają” w pozytywnych decyzjach ograniczających pobór zaliczek, iż w tym postępowaniu nie rozstrzyga się prawa do ulgi abolicyjnej.

Wnioski o ograniczenie poboru zaliczek w 2016 roku
    
W dalszym ciągu rekomendujemy składanie wniosków o ograniczenie poboru zaliczek w roku 2016, bowiem ich złożenie wstrzymuje opłacanie zaliczek do czasu rozpoznania sprawy przez organ podatkowy. Niemniej jednak wszyscy podatnicy wnioskujący o ograniczenie poboru zaliczek w 2016 roku muszą liczyć się z tym, iż uzyskanie pozytywnej decyzji ograniczającej pobór zaliczek będzie dużo trudniejsze niż dotychczas, a w niektórych przypadkach wręcz niemożliwe. Trudno ustalić na ile sygnały o „wytycznych” dla pracowników urzędów skarbowych są wiarygodne, ale jeśli takowe wytyczne faktycznie zostały lub zostaną wydane, organy podatkowe mogą wbrew dotychczasowej praktyce i przepisom prawa odmawiać ograniczenia poboru zaliczek.

Z uwagi na powyższe, podkreślić należy, iż dotychczas składane wnioski o ograniczenie poboru zaliczek powinny zostać odpowiednio zmodyfikowane, tak aby zwiększyć szanse na pozytywne załatwienie sprawy w ww. zakresie.

Na marginesie należy zauważyć, iż żadne przepisy prawa podatkowego w Polsce dotyczące wyżej omawianych zagadnień prawnych (tj. ograniczenia poboru zaliczek i ulgi abolicyjnej) nie uległy i ulegają zmianie w roku 2016, natomiast ewidentnie z końcem roku 2015 zarysowuje się bardzo niepokojąca linia interpretacyjna organów podatkowych w kwestii ulgi abolicyjnej i ograniczenia poboru zaliczek. Dalej obowiązuje przepis art. 22 § 2a Ordynacji podatkowej zgodnie, z którym: „Organ podatkowy, na wniosek podatnika, ogranicza pobór zaliczek na podatek, jeżeli podatnik uprawdopodobni, że zaliczki obliczone według zasad określonych w ustawach podatkowych byłyby niewspółmiernie wysokie w stosunku do podatku należnego od dochodu przewidywanego na dany rok podatkowy”.

Niewykluczone, iż w przyszłym roku tylko niektóre organy podatkowe będą sprawiały marynarzom problemy w uzyskaniu pozytywnej decyzji ograniczającej pobór zaliczek, ale porównując rok 2014 (głównie problemy z US w Pucku) z rokiem 2015 (problemy z I US w Gdyni, III US w Gdańsku, US w Pruszczu Gdańskim, II US w Szczecinie) trudno określić, które to mogą być Urzędy Skarbowe i ile ich będzie.

Bardzo niepokojącą tendencją w praktyce stosowania prawa przez organy podatkowe, która zarysowała się na przestrzeni ostatnich tygodni jest powoływanie się na pojedyncze negatywne wyroki NSA lub WSA odmawiające prawa do ulgi abolicyjnej lub dotyczące odmowy ograniczenia poboru zaliczek. Z kolei całkowicie pomija się liczne pozytywne stanowiska i interpretacje dotyczące ww. zagadnień, co uzasadnia się faktem, iż rozstrzygnięcia te dotyczą indywidualnych przypadków, których nie można odnosić do wszystkich spraw. Dochodzi do kuriozalnych sytuacji, w których organy podatkowe uznają za wiążącą linię interpretacyjną wszystko to co jest niekorzystne dla podatnika, a to co jest z kolei korzystne dla podatnika uznaje się za rozstrzygnięcia tylko konkretnego przypadku, co nie może stanowić linii interpretacyjnej, która wiąże organy podatkowe. Na marginesie należy wskazać, iż ani orzeczenia sądów administracyjnych ani decyzje administracyjnie nie są źródłem prawa w Polsce.

Wezwania dot. dochodów polskich marynarzy z Norwegii

Należy zasygnalizować, iż na przestrzeni ostatnich 3 miesięcy, w oparciu o wymianę informacji podatkowej, bardzo wielu marynarzy zostało wezwanych przez polskie organy podatkowe do złożenia wyjaśnień lub zeznań podatkowych za okresy pracy u norweskich armatorów. Co więcej, II US w Szczecinie wezwał kilkunastu polskich marynarzy, którzy rozliczyli się z dochodów z Norwegii lub z Brazylii za rok 2014 z zastosowaniem ulgi abolicyjnej. Postępowania te są w toku, tak więc trudno określić jakie stanowisko zajmie ww. organ podatkowy.

Marynarze, którzy nie rozliczyć się z organami podatkowymi w związku uzyskaniem dochodów z Norwegii w latach 2011-2015 muszą liczyć się takimi wezwaniami, gdyż wymiana informacji pomiędzy Polską, a Norwegią jest coraz bardziej efektywna.

Na marginesie, należy wskazać, iż nie mamy sygnałów o wymianie informacji z Singapurem lub z Brazylią.

Czy opłacać zaliczki w roku 2016?

Zdecydowanie odradzamy opłacanie zaliczek na poczet PIT w roku podatkowym 2016 przez marynarzy objętych ulgą abolicyjną, gdyż biorąc pod uwagę obecne próby podważania prawa do ulgi abolicyjnej przez polskie organy podatkowe i niektóre sądy administracyjne, marynarze, którzy wpłacą zaliczki na poczet PIT w roku 2016 rezygnując ze złożenia wniosku o ograniczenie poboru zaliczek muszą liczyć się z tym, iż szybko nie uzyskają zwrotu  ww. wpłaconych zaliczek.

Wnioski

Kancelaria w dalszym ciągu rekomenduje składanie przez marynarzy objętych ulgą abolicyjną wniosków o ograniczenie poboru zaliczek na poczet PIT w roku 2016. Z uwagi na powyżej opisane problemy z organami podatkowymi Kancelaria znacząco zmodyfikowała wnioski o ograniczenie poboru zaliczek w celu zabezpieczenia interesu prawnego marynarzy. Należy również pamiętać, iż w przyszłym roku marynarze, którzy uzyskali dotychczas pozytywne decyzje ograniczające pobór zaliczek mogą mieć dużo większy problem z ich uzyskaniem lub mogą otrzymać decyzje odmowne ww. zakresie (w roku podatkowym 2015 praktyka m.in I US w Gdyni, III US w Gdańsku lub II US w Szczecinie).  

Niestety najbardziej niepokojące sygnały dotyczą prób podważenia prawa do ulgi abolicyjnej w odniesieniu do polskich marynarzy, którzy nie zapłacili podatku zagranicą, a ulga ta przysługuje im zgodnie z ustawą o PIT.

Radca Prawny Mateusz Romowicz

Więcej informacji dotyczących pracy Kancelarii znajdą Państwo na stronie kancelaria-gdynia.eu , prawo-korporacyjne.pl

Znajdź nas na facebook