• <

Akredytywa dokumentowa jako instrument międzynarodowych rozliczeń handlowych-aspekt prawny

19.02.2015 08:57 Źródło: własne
Strona główna Prawo Morskie, Finanse Morskie, Ekonomia Morska Akredytywa dokumentowa jako instrument międzynarodowych rozliczeń handlowych-aspekt prawny

Partnerzy portalu

Akredytywa dokumentowa jako instrument międzynarodowych rozliczeń handlowych-aspekt prawny - GospodarkaMorska.pl

Poszukiwanie nowych rynków zbytu, a zarazem nowych partnerów biznesowych, często jest długim i żmudnym procesem. Nawet najbardziej wnikliwa analiza rynku  nie zawsze daje gwarancję rzetelności, uczciwości, a przede wszystkim wypłacalności nowego kontrahenta. Międzynarodowe transakcje handlowe często są obarczone wysokim ryzykiem szczególnie, gdy nawiązujemy nowe kontakty handlowe z nowymi partnerami lub na nowych rynkach zbytu. W takiej sytuacji „parasolem ochronnym” dla rozliczeń handlowych może być akredytywa dokumentowa.

Akredytywa dokumentowa
   
Akredytywa dokumentowa  (ang. export Letter of Credit, L/C) jest pisemnym zobowiązaniem banku otwierającego akredytywę z polecenia zleceniodawcy (importera lub kupującego) do zapłaty lub zabezpieczenia zapłaty określonej kwoty beneficjentowi akredytywy (eksporterowi lub sprzedawcy), pod warunkiem złożenia przez niego wymaganych dokumentów w terminie ważności akredytywy, potwierdzających wypełnienie wszystkich warunków, od których uzależniona została zapłata z akredytywy. W transakcjach handlowych rozliczanych za pomocą akredytyw zazwyczaj biorą udział cztery podmioty: zleceniodawca (importer lub kupujący), bank otwierający (zwany też bankiem zleceniodawcy), beneficjent akredytywy (eksporter lub sprzedawca) oraz bank pośredniczący (zazwyczaj będący bankiem beneficjenta).

Wykonując usługi związane z akredytywą dokumentową banki przestrzegają „Jednolitych Zwyczajów i Praktyk dotyczących Akredytyw Dokumentowych”, wydawanych przez Międzynarodową Izbę Handlową w Paryżu (ICC Uniform Customs and Practice for Documentary Credits, International Chamber of Commerce, Paris, France). Należy także wskazać, że polski ustawodawca uregulował instytucję akredytywy dokumentowej w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe (art. 85 i nast.).

Zgodnie z art. 85 ust. 2 i 3 Prawa bankowego akredytywa dokumentowa musi w szczególności zawierać: nazwę i adres zleceniodawcy i beneficjenta, kwotę i walutę akredytywy, termin ważności akredytywy oraz opis dokumentów, po których przedstawieniu beneficjent jest uprawniony do żądania wypłaty w ramach akredytywy. Zobowiązanie banku otwierającego staje się wymagalne z chwilą przedstawienia przez beneficjenta dokumentów zgodnie z warunkami akredytywy.

Zanim kontrahenci podejmą działania mające na celu otwarcie akredytywy dokumentowej zawierają między sobą kontrakt. Następnie importer składa zlecenie otwarcia akredytywy w swoim banku podając pisemne instrukcję oraz zabezpiecza pokrycie środków. Większość banków ma opracowany formularz będący zleceniem otwarcia akredytywy dokumentowej, uwzględniający wymogi niezbędne do prawidłowego wykonania transakcji. Bank otwierając akredytywę składa oświadczenie, że podejmuje wobec eksportera zobowiązanie, iż po spełnieniu przez niego określonych w akredytywie warunków dokona zapłaty na jego rzecz. Następnie  bank otwierający wysyła akredytywę do banku pośredniczącego. Możliwe jest przesłanie przez bank otwierający do banku pośredniczącego, na zlecenie importera, skróconej wersji otwarcia, tzw. preawizu.

Zapowiada on otwarcie akredytywy i między innymi wysokość zobowiązania banku. Jednak po przesłaniu preawizu musi nastąpić przekazanie do banku pośredniczącego pełnego tekstu akredytywy. Wskazać należy, że bank pośredniczący działa wyłącznie w granicach zlecenia banku otwierającego, będąc jego przedstawicielem i ponosi odpowiedzialność tylko wobec tego banku. W dalszej kolejności bank beneficjenta (pośredniczący) awizuje akredytywę beneficjentowi, który składa dokumenty za wysłany towar w swoim banku. Awizowanie akredytywy polega na powiadomieniu jej beneficjanta o otwarciu na jego rzecz akredytywy. Bank pośredniczący dokonując awizowania, określa tym samym swoją pozycję. W momencie gdy towar dociera do miejsca przeznaczenia, bank otwierający sprawdza dokumenty i w przypadku stwierdzenia zgodności dokumentów z warunkami akredytywy wydaje dokumenty importerowi i w terminie zapłaty przekazuje środki do banku beneficjenta. W zależności od rodzaju towaru czy usługi, w akredytywie mogą występować różne dokumenty handlowe. Najczęściej prezentowane dokumenty to: faktura handlowa, dokumenty transportowe (B/L, CMR, AWB, CIM, SMGS), dokumenty ubezpieczeniowe, certyfikaty (pochodzenia, zdrowia, jakości), specyfikacje (listy pakowe, certyfikaty wagi).

Charakter akredytywy dokumentowej

Wskazać należy, że akredytywa dokumentowa jest transakcją całkowicie niezależną od kontraktu, w związku z którą została otwarta. Bank nie jest bowiem w żaden sposób związany kontraktem, albowiem działa wyłącznie na podstawie otrzymanego zlecenia importera.
Jednocześnie dokonuje wypłaty w ramach akredytywy na podstawie zaprezentowanych przez beneficjenta dokumentów, które na podstawie ich cech zewnętrznych zostaną uznane przez bank za zgodne z warunkami akredytywy. Niemniej jednak bank bierze aktywny udział w rozliczeniu eksportera i importera.

Akredytywa jest jedną z wielu form zabezpieczenia transakcji handlowych. Jednakże należy mieć na uwadze, że w niektórych krajach, np. w Algierii,  ograniczono formy rozliczeń transakcji importowych do akredytywy dokumentowej. Przy czym w ostatnich latach zwolniono z obowiązku akredytywy dokumentowej małe i średnie przedsiębiorstwa importujące części zamienne lub środki produkcji, do kwoty nie przekraczającej 4 mln dinarów rocznie, tj. ok. 40.000 euro.

Przedawnienie roszczeń


Podkreślić należy, że roszczenia z tytułu akredytywy dokumentowej, które stały się wymagalne, przedawniają się z upływem 6 lat. Bieg przedawnienia roszczeń rozpoczyna się od daty przedłożenia skutecznego żądania zapłaty i w tym okresie roszczenie jest wymagalne, choćby zobowiązanie, z którym akredytywa była związana, już wygasło. Beneficjent akredytywy nabywa roszczenie do banku nie w wyniku zawarcia umowy między zleceniodawcą akredytywy a bankiem, ale na skutek złożenia przez bank oświadczenia o otwarciu akredytywy.

Wnioski
   
Akredytywa dokumentowa jako instrument rozliczeń handlowych jest trafnym rozwiązaniem w przypadku rozliczeń handlowych z nowymi partnerami lub na nowych rynkach zbytu. Niewątpliwie skorzystanie z akredytywy dokumentowej jest także korzystnym rozwiązaniem w sytuacji, gdy współpraca z dotychczasowym kontrahentem uległa pogorszeniu, pojawiły się wątpliwości co do wiarygodności kontrahenta, a także gdy sytuacja polityczna i ekonomiczna w kraju kontrahenta - importera nie jest stabilna.  Akredytywa dokumentowa pełni bowiem rolę gwarancji otrzymania zapłaty za dostarczony towar, po spełnieniu warunków ściśle w niej określonych.

 

Radca Prawny Mateusz Romowicz

Aplikant Radcowski Natalia Zielmachowicz

Więcej informacji znajdą Państwo na stronie kancelaria-gdynia.eu , prawo-korporacyjne.pl

Znajdź nas na facebook

Partnerzy portalu

KONFERENCJA_PRAWA_MORSKIEGO_UG_2024
legal_marine_mateusz_romowicz_2023

Dziękujemy za wysłane grafiki.