Państwa Unii Europejskiej w tym także Polska, coraz częściej wprowadzają do porządku prawnego rozwiązania i mechanizmy mające na celu zapobieganie wyłudzeniom podatku od towarów i usług. W osiągnięciu założonego celu ma pomóc zaostrzenie przepisów poszczególnych ustaw.

Wyższe kary za wystawianie fikcyjnych faktur

Rada Ministrów zaakceptowała projekt nowelizacji kodeksu karnego zgodnie, z którym wystawianie fikcyjnych faktur na wielką skalę tj. przekraczających kwotę 5 mln. zł zmierzających do wyłudzenia podatku, będzie zagrożone karą do 25 lat pozbawienia wolności. W uzasadnieniu do projektowanych zmian wskazano, iż konieczne jest wprowadzenie do Kodeksu karnego szczególnej postaci fałszu materialnego i intelektualnego dokumentu.

Fałsz materialny dokumentu w postaci faktury w zakresie okoliczności mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej. Zgodnie z projektowanymi zmianami karalne byłoby podrabianie lub przerabianie w celu użycia za autentyczną fakturę w zakresie okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu lub używanie takiej faktury jako autentycznej. Podstawowe zagrożenie karne tego czynu byłoby wyższe niż w art. 270, przewidującej podstawowy typ fałszu materialnego dokumentu, w postaci kary pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

W odniesieniu do fałszu intelektualnego, to podstawowym założeniem konstrukcji jest powiązanie karalności z ogólną wartością kwoty należności. Kluczowym aspektem postaci fałszu intelektualnego jest wystawianie lub posługiwanie się fakturą – dotyczącą towarów lub usług, których ogólna kwota jest znaczna –  zawierającą nieprawdę odnoszącą się okoliczności mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej. Penalizowane ma być podanie w fakturze nieprawdy co do okoliczności mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub używanie takiej faktury lub faktur. Odpowiedzialność na podstawie prawa karnego ma odnosić się jedynie do faktury lub faktur, zawierających kwotę należności ogółem, której wartość lub łączna wartość jest znaczna lub wielka; w pozostałym zakresie czynów zabronionych o niższej abstrakcyjnej społecznej szkodliwości pozostaje odpowiedzialność na gruncie art. 62 k.k.s. lub art. 271 k.k.

Przewidziano także uprzywilejowany typ przestępstwa fałszu intelektualnego faktury, w szczególności ze względu na niewielki rozmiar negatywnych następstw dla interesów majątkowych Skarbu Państwa. Projekt przewiduje także postać kwalifikowaną przestępstw w stosunku do faktury lub faktur, zawierających kwotę należność ogółem, której wartość lub łączna wartość jest większa niż pięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości. Ten typ czynu miałby odnosić się w założeniu do członków największych zorganizowanych grup przestępczych, których działalność powoduje najpoważniejsze negatywne konsekwencje dla interesów majątkowych Skarbu Państwa, i być zbrodnią z zagrożeniem karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5 albo karze 25 lat pozbawienia wolności.
    

Projekt zakłada nadto możliwość łagodniejszego potraktowania sprawcy, poprzez zastosowanie nadzwyczajnego złagodzenia kary, w wypadku ujawnienia przez niego wszystkich okoliczności przestępstwa oraz wskazania osób współdziałających, a w razie zwrócenia korzyści majątkowej osiągniętej z przestępstwa – nawet odstąpienia od wymierzenia kary.

Kaucja rejestracyjna

 W ocenie władzy ustawodawczej zaostrzenie przepisów prawa karnego, stanowi wyłącznie jeden z elementów zapobiegających wyłudzeniom podatku. Uszczelnienie w przedmiocie podatków obrotowych wymaga także wprowadzenia dodatkowych rozwiązań w ustawie o podatku od towarów i usług. Jednym z podstawowych założeń nowelizacji ustawy jest wprowadzenie tzw. kaucji rejestracyjnej, którą wybrane podmioty będą zobowiązane płacić przy zakładaniu firmy. Kaucja rejestracyjna ma być obligatoryjna albo fakultatywna. Ministerstwo Finansów wskazuje, że obligatoryjna kaucja, będzie dotyczyć podmiotów zalegających z podatkami, choć ważna będzie wysokość zaległości i czas, przez który się utrzymywały. Kaucja będzie dotyczyć podmiotów, w przypadku których zgłaszający był zaangażowany w działalność gospodarczą podmiotów w przeszłości wyrejestrowanych lub był skazany prawomocnie za przestępstwa skarbowe. Na chwilę obecną brak jest informacji w przedmiocie limitów projektowanych kaucji. Fakultatywna kaucja rejestracyjna dotyczyć będzie np. składających zgłoszenie rejestracyjne, a korzystających z wynajętego adresu na potrzeby działalności gospodarczej. W takim przypadku organ skarbowy będzie mógł zażądać przedsiębiorcy kaucji rejestracyjnej. W ocenie Ministerstwa Finansów o ocenie ryzyka, która będzie wpływała na decyzje o kaucji, decyzję obowiązany będzie podjąć naczelnik urzędu skarbowego. Przyjęcie takiego rozwiązania budzi uzasadnione obawy po stronie przedsiębiorców.

Przesłanki odmowy rejestracji firmy i odpowiedzialność solidarna pełnomocnika

Projekt zmian w ustawie wprowadza nowe przesłanki odmowy rejestracji firmy. Będzie to możliwe, gdy z podmiotem, który złożył wniosek rejestracyjny nie ma kontaktu, mimo udokumentowanych kilku prób. W przypadku rejestracji podmiotu przez pełnomocnika ustawodawca zakłada odpowiedzialność solidarną za zaległości nowozarejestrowanego podatnika VAT. Projektowany zapis także budzi obawy zarówno po stronie przedsiębiorców jak i pełnomocników. Nie sposób bowiem wprowadzać zmiany w przedmiocie solidarnej odpowiedzialności pełnomocnika za nowo-zarejestrowanego podatnika podatku od towarów i usług, w sytuacji gdy jego rola sprowadza się wyłącznie do wypełnienia dokumentów i pomocy przy złożeniu własnej działalności gospodarczej lub spółki prawa handlowego.

Podstawy do urzędowego wyrejestrowania przedsiębiorcy

Zgodnie z proponowanymi zmianami firma przedsiębiorcy będzie mogła być wyrejestrowana gdy nie ma z nią kontaktu, gdy zawiesiła wykonywanie działalności gospodarczej na co najmniej 6 miesięcy, gdy podmiot nie złożył deklaracji przez 6 kolejnych miesięcy. Dodatkowo powodem wykreślenie przedsiębiorcy z odpowiedniego rejestru będzie także sytuacja, w której złożona została deklaracja VAT, ale nie wykazano w niej sprzedaży ani zakupów oraz wystawiono faktury lub faktury korygujące, nie dokumentujące rzeczywistych czynności.

Podsumowanie

W ocenie ustawodawcy proponowane zmiany nie zniechęcą przedsiębiorców do zakładania własnej działalności gospodarczej, a przełożą się wyłącznie na zapobieganie mechanizmom prowadzącym do wyłudzenia podatku od towarów i usług.

Niestety jak praktyka pokazuje, ocena planowanych zmian w wyżej wymienionym zakresie nie może być tak pozytywna, gdyż znaczna część z omawianych przepisów budzi obawy z uwagi na swoją wątpliwą jakość legislacyjną, co właśnie może zniechęcić znaczne grono osób planujących założenie działalności gospodarczej w Polsce. Co więcej, biorąc pod uwagę tendencje, które można zaobserwować w toku prowadzonych przez organy podatkowe kontroli, nowe przepisy mogą uderzyć również w uczciwych podatników. Przykładowo, niedawno Ministerstwo Finansów zapowiedziało wprowadzenie sankcyjnej 30 % stawki VAT, która zostanie dodana do kwoty stanowiącej uszczuplenie tego podatku w odniesieniu do kwoty zapisanej na fakturze. Uwagi wymaga fakt,  że jak planuje Ministerstwo Finansów, stawka ta będzie również doliczana w przypadku zwykłego błędu podatnika.

Radca Prawny Mateusz Romowicz

Radca Prawny Alicja Bożek

Więcej informacji dotyczących pracy Kancelarii znajdą Państwo na stronie kancelaria-gdynia.eu , prawo-korporacyjne.pl

Znajdź nas na facebook